મુંબઈએક કલાક પેહલાલેખક: આશિષ તિવારી
- કૉપી લિંક
વિધુ વિનોદ ચોપરા એવા જ એક ફિલ્મ નિર્માતા છે, જેમની પ્રથમ ફિલ્મનું એન્ડિંગ પૈસાને કારણે પૂરું થઇ શક્યું ન હતું. એટલે કે ફિલ્મ ક્લાઈમેક્સ વગર રિલીઝ થઈ હતી. આમ છતાં આ ફિલ્મને નેશનલ એવોર્ડ મળ્યો હતો. આ સિવાય તેમની બીજી ફિલ્મ સીધી ઓસ્કર માટે નોમિનેટ થઈ હતી.
એવોર્ડ શોમાં ભાગ લેવા માટે તેની પાસે ન તો પાસપોર્ટ હતો કે ન પૈસા. ઓસ્કર એવોર્ડમાં તેઓ સુપ્રસિદ્ધ દિગ્દર્શક ફ્રાન્સિસ ફોર્ડ કોપોલાને પણ મળ્યા, જેમણે હોલિવૂડની કલ્ટ ક્લાસિક ફિલ્મ ‘ધ ગોડફાધર’ બનાવી હતી. તેમણે વિધુના કામના વખાણ પણ કર્યા અને તેમને તેમના સ્થાને નોકરીની ઓફર પણ કરી.
વિધુ વિનોદ ચોપરા એ વ્યક્તિ છે જેણે અમિતાભ બચ્ચનને રૂ. 4 કરોડની રોલ્સ રોયસ કાર ભેટમાં આપી હતી, જ્યારે તેઓ પોતે મારુતિ વાન ડ્રાઇવ કરતા હતા. વિધુ વિનોદ ચોપરા જ્યારે ઈન્ડસ્ટ્રીમાં આવ્યા ત્યારે તેમની પાસે સારવાર માટે પાંચ રૂપિયા પણ ન હતા.
તેમની પ્રથમ ફિલ્મ માટે નેશનલ એવોર્ડ જીતવા બદલ તેમને ચાર હજાર રૂપિયા મળ્યા હતા, એ જ ચાર હજાર રૂપિયા તેમના જીવનની પ્રથમ કમાણી હતી. જો કે આ પૈસા મળવા પાછળની કહાની પણ ઘણી રસપ્રદ છે. આ પૈસાને લઈને તત્કાલિન માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રી લાલકૃષ્ણ અડવાણી સાથે તેમની દલીલ થઈ હતી.
વિધુ વિનોદ ચોપરાએ આ વર્ષે ઈન્ડસ્ટ્રીમાં 45 યાદગાર વર્ષ પૂરા કર્યા છે. વિધુએ દિવ્ય ભાસ્કર સાથે તેમની શાનદાર સફર અને અંગત જીવન વિશે ખાસ વાતચીત કરી હતી.
વિધુ વિનોદ ચોપરા સાથેની આ મુલાકાતમાં ત્રણ બાબતો સામે આવી છે. ભૂખ, આત્મવિશ્વાસ અને પ્રામાણિકતા. વિધુએ કહ્યું કે શરૂઆતના તબક્કામાં તેમની પાસે ખાવા માટે પૈસા નહોતા. ભૂખ હતી. ભૂખ જ તેમને આગળ વધવાની પ્રેરણા આપતી હતી.
આ પછી તેમને કામ કરવાની ભૂખ જાગી હતી. બીજી વસ્તુ આત્મવિશ્વાસ છે. વિધુ એવા કલાકારોને તક આપે છે જેમને કોઈ પૂછતું નથી. વિધુને વિશ્વાસ છે કે તે કોઈપણ અભિનેતા સાથે પોતાની ફિલ્મને હિટ બનાવી શકે છે.
ત્રીજી વાત જે બહાર આવી તે હતી પ્રામાણિકતા. વિધુએ કહ્યું કે તે પોતાને જેવા છે તે બતાવે છે. કદાચ આ જ કારણથી કેટલાક લોકો તેને જિદ્દી સ્વભાવનો પણ માને છે. વિધુએ કહ્યું કે તેના કામમાં ક્યારેય ભેળસેળ નથી થઈ, તે જે પણ કરે છે તેમાં ઈમાનદારી સાથે પોતાનું સર્વશ્રેષ્ઠ આપવાનો પ્રયાસ કરે છે.
વિધુ વિનોદ ચોપરા સાથેની વાતચીતની શ્રેણી પર એક નજર..
પ્રશ્ન- તમને 1976ની શોર્ટ ફિલ્મ મર્ડર એટ મંકી હિલ માટે નેશનલ એવોર્ડ મળ્યો હતો. જો કે રાષ્ટ્રપતિ તરફથી રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર મળ્યા બાદ પણ તમે દુઃખી થઈ ગયા. લાલકૃષ્ણ અડવાણી તમારાથી નારાજ હતા. તે દિવસે શું થયું?
જવાબ- હકીકતમાં મને નેશનલ એવોર્ડની સાથે ચાર હજાર રૂપિયા મળવાના હતા. હું એવોર્ડ લેવા દિલ્હીના વિજ્ઞાન ભવન પહોંચ્યો હતો. તે સમયે નીલમ સંજીવા રેડ્ડી દેશના રાષ્ટ્રપતિ હતા. હું તેમની પાસેથી એવોર્ડ લેવાનો હતો.
સ્ટેજ પર પહોંચીને મને પરબિડીયું સાથે મહામહિમ તરફથી એવોર્ડ મળ્યો. જો કે, તે પરબિડીયુંમાં પૈસા નહોતા, માત્ર એક ટપાલ પત્ર હતો, જેમાં લખેલું હતું કે આ પૈસા સાત વર્ષ પછી મળશે. મને એકદમ નવાઈ લાગી. તે સમયે લાલકૃષ્ણ અડવાણી દેશના માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રી હતા. મેં તેમને મારી સમસ્યા જણાવી. મારી વાત સાંભળીને તેમને ગુસ્સો આવ્યો હતો. તેમણે બીજા દિવસે મને શાસ્ત્રી ભવનમાં બોલાવ્યો હતો.
હું બીજા દિવસે સવારે 11 વાગ્યે ત્યાં પહોંચ્યો. અડવાણીજી સંપૂર્ણપણે નારાજ હતા. તેમણે કહ્યું કે તમે નથી જાણતા કે રાષ્ટ્રપતિની સામે કેવું વર્તન કરવું. મને પણ ગુસ્સો આવ્યો. મેં અડવાણીજીને પૂછ્યું- સર, તમે નાસ્તો કર્યો? તેમણે હા પાડી. મેં કહ્યું- તમે નાસ્તો કર્યો હશે, પણ મેં ન કર્યું. મને આ પૈસાની એટલી જરૂર છે કે હું ખાલી પેટે અહીં આવ્યો છું.
પછી અડવાણીજી શાંત થયા અને પૂછ્યું – તમે શું ખાશો? મેં કહ્યું કે હું પરાઠા અને ઈંડા ખાઈશ. તેમણે મારા માટે ભોજનનો ઓર્ડર આપ્યો. હું અડવાણીજી સાથે તેમના ટેબલ પર બેઠો અને પરાઠા અને આમલેટ ખાધું. આ પછી મને તે ચાર હજાર રૂપિયા પણ મળ્યા. મારા જીવનની આ પહેલી કમાણી હતી.
ભાજપના દિગ્ગજ નેતા લાલકૃષ્ણ અડવાણી 1977 અને 1979 વચ્ચે જનતા પાર્ટીની સરકારમાં માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રી હતા
સવાલ- 1979માં તમારી એક ડોક્યુમેન્ટ્રી ‘એન એન્કાઉન્ટર વિથ ફેસિસ’ ઓસ્કર માટે નોમિનેટ થઈ હતી. જો કે, ઓસ્કર સમારોહમાં હાજરી આપવા માટે તમારી પાસે ન તો પાસપોર્ટ હતો કે ન પૈસા. તો પછી ત્યાં પહોંચવું કેવી રીતે?
જવાબ- મને અખબાર દ્વારા ખબર પડી કે મારી ફિલ્મ ઓસ્કર માટે નોમિનેટ થઈ ગઈ છે. મારી પાસે પાસપોર્ટ, વિઝા, પૈસા વગેરે નહોતા. બે-ત્રણ દિવસ પછી એવોર્ડ મળવાના હતા. હું પછી લાલકૃષ્ણ અડવાણીજી પાસે પહોંચ્યો.
મેં તેમને મારી દુર્દશા કહી. તેમણે મને પોલીસ વેરિફિકેશન વગર 6 મહિના માટે પાસપોર્ટ અપાવ્યો અને મને રહેવા અને ખાવા માટે રોજના 20 ડોલર પણ આપ્યા. આ સિવાય એર ઈન્ડિયાની ટિકિટ પણ આપવામાં આવી હતી. આ પછી હું અમેરિકન એમ્બેસી ગયો અને વિઝા મેળવવા માટે મારા શ્રેષ્ઠ પ્રયાસો કર્યા. તેઓએ મને ત્રણ મહિનાના વિઝા આપ્યા. આ પછી હું બીજા દિવસે અમેરિકા ગયો.
ઓસ્કર એવોર્ડ દરમિયાન હું ‘ધ ગોડફાધર’ના ડિરેક્ટર ફ્રાન્સિસ ફોર્ડ કોપોલાને મળ્યો. તેની સામે બોલવાની મારામાં હિંમત નહોતી. થોડા સમય પછી મેં તેમની સાથે વાત કરી હતી, તેઓ મારાથી ખૂબ પ્રભાવિત થયા હતા. તેમણે મને તેની સાથે કામ કરવાની ઓફર પણ કરી.
સવાલ- તેઓ પોતે મારુતિ ચલાવતા હતા અને અમિતાભ બચ્ચનને ચાર કરોડની રોલ્સ રોયસ કાર ગિફ્ટ કરી હતી. આની પાછળની વાર્તા શું છે?
જવાબ- અમિતાભ બચ્ચન મારી પહેલી ફિલ્મ જોઈ ત્યારથી મારી સાથે કામ કરવા માગતા હતા. તેઓ એક મોટા સ્ટાર હોવાથી હું પણ તેમની સાથે કામ કરવા માગતો હતો. જોકે, આ ત્યારે શક્ય બન્યું જ્યારે મેં એકલવ્ય ફિલ્મ બનાવી. તે ફિલ્મમાં અમિતાભ બચ્ચને પૈસા લીધા વગર કામ કર્યું હતું. જ્યારે તે સેટ પર આવ્યા ત્યારે તેમની પાસે એક નાનકડી બ્રીફકેસ હતી.
મેં પૂછ્યું કે શૂટ એકથી દોઢ મહિનાનું છે, આટલા ઓછા કપડાંમાં તેઓ કેવી રીતે મેનેજ કરશે. અમિતે કહ્યું કે જયાએ માત્ર આટલા જ કપડાં આપ્યા છે. તેમને લાગે છે કે હું તમારી સાથે લાંબા સમય સુધી કામ કરી શકીશ નહીં. જયાજીના શબ્દો અમુક હદે સાચા સાબિત થવાના હતા. અમિતાભ અને મારી વચ્ચે ઝઘડો થયો. મેં વિચાર્યું કે હવે અમિતાભ ફિલ્મ કર્યા વિના જ નીકળી જશે.
જોકે, બીજા દિવસે તે સમયસર સેટ પર પહોંચી ગયા હતા. તેમણે પૂરા જોશ સાથે ફિલ્મ પૂરી કરી. હું તેમના માટે કંઈક કરવા માગતો હતો, તેથી આટલી મોંઘી કાર ગિફ્ટ કરી. જોકે, જ્યારે મારી માતાને આ વાતની જાણ થઈ ત્યારે તેમણે મને ઘણી વાર થપ્પડ મારી હતી. માતાએ કહ્યું કે તે આટલી મોંઘી કાર બીજાને આપે છે અને તે પોતે પણ બોક્સ જેવી કાર ચલાવે છે. તે સમયે હું મારુતિ વાનમાં ડ્રાઇવ કરતો હતો.
‘એકલવ્ય’ ફિલ્મ 2007માં રિલીઝ થઈ હતી. આ ફિલ્મમાં અમિતાભ બચ્ચને મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી
પ્રશ્ન- તમે દેશના માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રી સાથે વિશ્વાસથી વાત કરી હતી, તમે તમારામાં આટલો ભરોસો કેવી રીતે રાખી શકો?
જવાબ- આજની પેઢી પોતાનામાં જ મૂંઝવણમાં છે. તેમને તેમની ક્ષમતાઓ પર વિશ્વાસ નથી. ઉદાહરણ તરીકે, જો તમે કોઈ વાર્તા પ્રકાશિત કરો છો અને તેમને લાખો લોકો પસંદ કરે છે, તો તમે ખૂબ જ આનંદ અનુભવો છો.
જો લોકોને તે વાર્તા પસંદ ન આવે તો તમે તેમને ખરાબ સમજવા લાગો છો. આ મને યોગ્ય નથી લાગતું. કદાચ તેથી જ આજે માનસિક સ્વાસ્થ્યને લગતી ઘણી સમસ્યાઓ છે. આત્મહત્યા કરનારા લોકોની સંખ્યા પણ વધી રહી છે.
હું માનું છું કે જો મેં કોઈપણ કાર્યમાં મારું શ્રેષ્ઠ આપ્યું હોય તો મારે સોશિયલ મીડિયા પર બેઠેલા લોકોના અભિપ્રાય લેવાની જરૂર નથી. જો હું માનું છું કે મેં તે કાર્યમાં મારું શ્રેષ્ઠ આપ્યું છે તો તે શ્રેષ્ઠ છે.
હું કોઈ સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર નથી. મારા પરિચિતો પણ મને આ અંગે ફરિયાદ કરે છે. જો કે, મને તેમની કોઈ જરૂર નથી. હું તમને ક્યારેય પૂછીશ નહીં કે મારો આ ઇન્ટરવ્યૂ કેટલો ચાલ્યો અથવા કેટલા લોકોને ગમ્યો. મને કોઈ વાંધો નથી.
સવાલ- તમને જોઈને કોઈ એમ ન કહે કે તમે 71 વર્ષના છો, તમારી ફિટનેસનું રહસ્ય શું છે?
જવાબ : જુઓ, હું તણાવ નથી લેતો. મારી ફિલ્મ ત્રણ અઠવાડિયા પછી રિલીઝ થવા જઈ રહી છે, હજુ પણ હું તણાવમાં નથી. આજે પણ હું એક કલાક યોગ કર્યા પછી જ આવ્યો છું. મારી ફિલ્મ ચાલશે કે નહીં તેની મને ચિંતા નથી. ફિલ્મ ચાલે તો સારું. ભલે તે ન ચાલે પણ હું પછીથી બીજી ફિલ્મ બનાવીશ.
જ્યાં સુધી નફાની વાત છે, જ્યારે હું અહીં (મુંબઈ) આવ્યો ત્યારે મારી પાસે કશું ન હતું. મને યાદ છે કે મને એકવાર કમળો થયો હતો. મારી પાસે ડૉક્ટરને ચૂકવવા માટે ફી તરીકે 5 રૂપિયા નહોતા. કમ સે કમ એવી સ્થિતિ ઊભી થશે નહીં. હું જોઉં છું કે જ્યારે તેઓને નુકસાન થાય છે ત્યારે લોકો રડવા લાગે છે. હું તેમને પૂછું છું કે જ્યારે તે ઈન્ડસ્ટ્રીમાં જોડાયો ત્યારે તેઓ તેમની સાથે કેટલા પૈસા લઈને આવ્યાં હતા. આપણે માત્ર કામ કરવું જોઈએ અને પરિણામોની ચિંતા ન કરવી જોઈએ.
વિધુ વિનોદ ચોપરાનો જન્મ 5 સપ્ટેમ્બર 1952ના રોજ શ્રીનગરમાં થયો હતો
પ્રશ્ન- તમે તમારા જીવનમાં તમારા પિતાનો ખૂબ ઉલ્લેખ કર્યો, તમે તેમની પાસેથી શું શીખ્યા?
જવાબ- તે સાચું છે, પિતાને આશા નહોતી કે હું ક્યારેય ફિલ્મ બનાવી શકીશ. જોકે, તેમણે મને એક વાત કહી. પિતાજીએ કહ્યું કે જો તું મુંબઈ જતો હોય તો જે પણ કામ કરે તેમાં શ્રેષ્ઠ રીતે કામ કરજે. જો તમને મોચી બનવાનો મોકો મળે તો પણ તે ક્ષેત્રના શ્રેષ્ઠ મોચી બનો.
હું મારા પિતાની આ વાતથી પ્રભાવિત થયો હતો. કદાચ એટલે જ મારા પર કોઈ દબાણ નહોતું. હું તમને એ પણ કહેવા માગુ છું કે તમે જે પણ કરો, શ્રેષ્ઠ કરો. તમે તમારા શ્રેષ્ઠ પ્રશ્નો પૂછો, અહીં કેમેરામેન શ્રેષ્ઠ લાઇટિંગ સાથે તેના શોટ્સ લે છે. હંમેશા તમારું શ્રેષ્ઠ આપવાનો પ્રયત્ન કરો.
પ્રશ્ન- તમને ઈન્ડસ્ટ્રીમાં જિદ્દી માનવામાં આવે છે, એ.આર. રહેમાન અને નસીરુદ્દીન શાહ જેવા કલાકારોએ પણ આ વાત સ્વીકારી છે
જવાબ: ખબર નથી તમે લોકો કહી શકો છો. મારે એટલું જ કહેવું છે કે મેં ક્યારેય કંઈ ખોટું કર્યું નથી. મેં ઈરાદાપૂર્વક ક્યારેય કોઈને ખરાબ કહ્યું નથી, તેમને નુકસાન નથી ઈચ્છ્યું. હું ક્યારેય ભેળસેળ કરી શક્યો નથી. હું જે છું તે બનવાનો પ્રયત્ન કરું છું. મને નકલી બનવું ગમતું નથી. હું બહાર અને અંદર એક જ વ્યક્તિ છું.
સવાલ- તમે આરડી બર્મન પર એવા સમયે દાવ લગાવ્યો જ્યારે તેમનું પતન ચાલી રહ્યું હતું. તમે એવા લોકો સાથે કામ કરો છો જેની સાથે બીજું કોઈ કામ કરતું નથી. આ અંગે તમે શું કહેશો?
જવાબ- આરડી બર્મનને છોડો અત્યારે વિક્રાંત મેસીને જુઓ. મેં તેમની સાથે એક જ ફિલ્મમાં ચાર વર્ષ સુધી કામ કર્યું છે. લોકો મને પાગલ કહે છે કે ‘મુન્નાભાઈ’ અને ‘3 ઈડિયટ્સ’ની સિક્વલમાં કામ કરવાને બદલે હું 12 પાસ જેવી ફિલ્મમાં કામ કરી રહ્યો છું. જો કે વિક્રાંત મેસીએ આ ફિલ્મમાં શું કામ કર્યું છે.
પોતાના રોલને પર્ફેક્ટ કરવા માટે તે ઘણા દિવસો સુધી એક ગામમાં રહ્યો. ફિલ્મમાં તે એકદમ ડાર્ક દેખાઈ રહ્યો હશે. એવું ન હતું કે તેણીએ કોઈ મેકઅપ પહેર્યો હતો. તડકામાં હોવાથી તેનો ચહેરો બળી ગયો હતો, કદાચ તેથી જ તેનો અભિનય અને દેખાવ એકદમ કુદરતી લાગતો હતો.
